Khi cái nắng rát đổ xuống từng con đường quê giữa trưa, trên những cánh đồng khô khốc trơ gốc rạ, bỗng miên man nhớ ký ức phơi khoai chà cùng ba mẹ.
 |
Khi cái nắng rát đổ xuống từng con đường quê giữa trưa, trên những cánh đồng khô khốc trơ gốc rạ, bỗng miên man nhớ ký ức phơi khoai chà cùng ba mẹ. Nỗi nhớ ấy mãnh liệt hơn khi trên đường trưa bất chợt thấy những nong khoai chà phơi dưới nắng. Có khi từ "khoai chà” đã trở nên rất lạ lẫm với trẻ em thành thị.
Tôi nhớ cảnh thèm thuồng từng củ khoai lang chín được bỏ vào rổ, chà nát thành những hạt lớn như hạt đậu phộng. Khoai chà xong, được bỏ ra nong phơi ở chỗ nào nắng nhất trong sân, trong vườn nhà và phơi được lâu nhất trong ngày. Nếu trời nắng tốt, một nong khoai chà phơi trong 3 ngày là đạt tiêu chuẩn.
Sau đó, khoai được trút vào chum, vào thùng phuy. Khoai chà thành phẩm trộn thêm ít đường bát đen ăn cũng đủ ngon rồi. Người thích ăn mềm thì cho thêm ít nước vào, ngâm khoảng vài phút, sau đó chắt nước đi, bỏ đường vào. Với người lớn, đó là bữa ăn xế đậm chất quê, khi cái mệt đã len vào từng giọt mồ hôi. Còn với lũ con nít, trong những ngày Hè, mỗi khi được ba mẹ cho một chén khoai chà thì mừng rơn, quý như bắt được vàng.
Tôi nhớ mãi những ngày cảnh nhà còn cơ cực, cả gia đình xúm xít làm khoai chà thật vui và hạnh phúc. Chị em tôi còn nhỏ, tay yếu nhưng rất thích chà khoai, xong ba mẹ toàn phải chà lại.
Khoai làm xong, đến bữa ăn, ba mẹ lại ngâm nước cẩn thận, rồi cho mỗi đứa một bát lưng lưng thưởng thức đầu tiên. Cảm giác hưng phấn ấy cứ theo tôi mãi đến tận bây giờ. Ngẫm lại, hạnh phúc đơn sơ nhưng cảm nhận được trọn vẹn và lưu giữ được lâu trong ký ức mới đáng quý làm sao!
Người dân Quảng Nam quê tôi cũng như bao vùng quê khác, vì mưu sinh hoặc nhiều lý do, tha phương khắp nơi. Nhưng khoai chà và những món ăn quê mùa khác vẫn là hành trang mẹ già bỏ vào ba lô cho mang theo, vì đó là kỷ niệm của một thời gian lao của họ cũng như bao thế hệ cha ông trụ bám với cái nghèo, cái đói trên vùng đất này.
Tôi từng thấy một bác hàng xóm về thăm quê, trước khi lên đường trở lại thành phố tiếp tục kiếp sống tha phương cầu thực đã để túi khoai chà lên bàn thờ tổ tiên, khấn nguyện hồi lâu rồi mới bỏ vào ba lô. Có lẽ không chỉ với bác ấy, hình ảnh khoai chà từ lâu đã in đậm trong tâm trí nhiều người dân quê tôi, là một góc quê bình dị nhưng vô cùng quý giá.
Bạn bè tôi từ lúc xa quê đi học đại học cho đến lúc ra trường, đi làm ở những nơi xa vẫn nhờ vả lẫn nhau mang từ quê lên phố mấy lon khoai chà. Rồi biết bao người Quảng ở nước ngoài vẫn đau đáu trông chờ và rất đỗi vui mừng khi bà con trong nước gửi cho một ít khoai chà. Khoai chà giờ làm trắng, sạch, đóng bao bì cẩn thận, nên việc chuyển ra nước ngoài qua đường hàng không cũng không còn khó khăn như trước.
Trưa Hè vẫn nắng, nhưng lòng tôi lại dịu mát khi mắt chạm vào những nong khoai chà phơi ven sân những căn nhà bên đường thôn xóm tôi qua. Những yêu thương dành cho món quê, cảnh quê, người quê rồi sẽ gom lại thành một tình yêu đậm đà với mảnh đất nơi tôi chôn nhau cắt rốn.
